مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها موجب چه چیزی می شود؟

آنتی‌بیوتیک دسته‌ای از داروهاست که برای از بین بردن عوامل ایجاد کننده‌ی بسیاری از عفونی، به صورت گسترده در سراسر دنیا مصرف می‌شوند. کشف این مواد، کمک بزرگی به علم پزشکی کرده و طی سالیان اخیر جان انسان‌های زیادی را نجات داده است. با این همه، آنچه به شدت دانشمندان را نگران کرده است، بی‌اثر شدن آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان برخی از بیماری‌های عفونی است.

انتی بیوتیک چیست؟

آنتی بیوتیک ها داروهای قدرتمندی هستند که کلا بی خطر هستند. آنها در مبارزه با بیماری بسیار مفید هستند، اما گاهی اوقات مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در واقع می‌توانند مضر باشند.

از انتی بیوتیک‌ها چگونه استفاده می‌شود؟

تیم مراقبت های بهداشتی تصور می‎‌کند که شما یا عزیزانتان ممکن است عفونت داشته باشید که با آنتی بیوتیک قابل درمان است. همه عفونت‌ها با آنتی بیوتیک درمان نمی‌شوند. در حالی که آنتی بیوتیک ها ممکن است در برابر عفونت های ناشی از باکتری (میکروب) موثر باشند، اما در برابر ویروس‌ها موثر نیستند.

مانند همه داروها، آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند و باید فقط در مواقع ضروری استفاده شوند. مصرف آنتی بیوتیک مورد نیاز شما حتی می تواند مضر باشد. به همین دلیل، نکات مهمی در مورد آنتی بیوتیک ها وجود دارد.

چرا مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک برای بدن ضرر داره؟

به دنبال مطالعات انجام شده برای یافتن علت این مساله مهم، یکی از دلایل قطعی ثابت شده، عبارت است از پیدایش مقاومت تعدادی از عوامل عفونی به آنتی‌بیوتیک‌های موجود در میکروب‌ها با ایجاد ژن مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها، این مقاومت را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کنند و حتی به صورت شایع این ژن از یک گونه میکروبی به گونه دیگری انتقال می‌یابد.
اینجاست که با وجود تجویز آنتی‌بیوتیک در مقادیر بالا، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود و عفونت پایدار می‌ماند. در اصل میکروب یاد می‌گیرد که چگونه خود را در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها محافظت کند و چطور آن را خنثی و بی‌اثر کند. به همین دلیل است که تشخیص درست و به موقع برای استفاده از انتی بیوتیک مورد نیاز است.

جالب است بدانید که بیشتر گلودردها و سرماخوردگی‌ها در فصول مختلف سال، نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک ندارند. در اصل این دسته دارویی نیز مثل همه داروهای دیگر عوارضی دارند.

در حقیقت تنها در زمان احتیاج و نیاز است که تجویز آن‌ها به صلاح است، متاسفانه در سال‌های اخیر مشکل مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک به معضلی فراگیر در جامعه تبدیل شده که دامن گیر تحصیل کرده‌ها نیز شده است. در حال حاضر تلاش‌های گسترده‌ای در سطح ملی و همچنین بین المللی جهت کاهش تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها توسط پزشکان صورت گرفته است. آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از هنرهای پزشکان است تا بیمار با مصرف کم‌ترین تعداد آنتی‌بیوتیک، بهبود کامل بیابد.

شعار هفته سلامت امسال مسئولان را بر آن داشت تا آمار مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را اعلام کنند اما مصرف ۱۴ هزار‌کیلو آنتی‌بیوتیک در سال گذشته در یکی از استان‌ها، مسئولان را نیز دچار حیرت کرده است. در کشور ما هم اکنون چهار برابر میانگین دنیا دارو مصرف می‌شود و ایران جزو کشورهای برتر در زمینه استفاده از داروست.

امروز برای هر سرماخوردگی ساده‌ای که شاید نیاز به مصرف داروهای معمولی نیز نباشد، به راحتی آنتی‌بیوتیک‌های قوی تجویز می‌شود و حتی در بسیاری از نسخ پزشکان، تجویز همزمان چند آنتی‌بیوتیک را شاهد هستیم و این در حالی است که به گفته پزشکان حاذق، این نوع تجویز، پایه علمی ندارد.

• پیشنهاد می‌کنیم: نکات مهم و عوارض بوتاکس

عوارض ناشی از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک

• واکنش های آلرژیک: تقریباً از هر 5 مراجعه کننده به اورژانس برای عوارض جانبی مربوط به آنتی بیوتیک، چهار مورد به دلیل واکنش آلرژیک است. این واکنش‌ها می‌تواند از اثرات خفیف و خارش تا واکنش های جدی تاول پوستی، تورم صورت و گلو و مشکلات تنفسی باشد.
• دیفیسیل: نوعی باکتری میکروب است که باعث اسهال اسهال کشنده را در بسیاری از مردم از جمله کودکان افزایش می‌دهند.
• مقاومت آنتی بیوتیکی: مصرف بیش از حد انتی بیوتیک‌ها خطر مقاومت باکتری‌ها در برابر آن‌ها را افزایش دهد. عفونت‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند بسیار جدی و درمان شوند.
•  آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند فلور روده حساس را ناراحت کنند. در اصل، باکتری ها نیازی به تولید مثل ندارند تا از حفاظت ژنتیکی خود در برابر آنتی بیوتیک‌ها عبور کنند.
• آنتی بیوتیک‌ها در حال افزایش موارد سوزاک غیر قابل درمان هستند. این سوزاک غیرقابل درمان نه تنها باعث درد می شود بلکه با بیماری‌های التهابی لگن، حاملگی خارج رحمی، ناباروری لوله‌ها و عفونت های چشم نوزادان و سایر بیماری‌ها ارتباط دارد.
• آنتی بیوتیک‌ها به افزایش هزینه‌های دارویی و بیمارستانی کمک می‌کنند. هرچه مقاومت آنتی بیوتیکی بیشتر گسترش یابد، اغلب آنتی بیوتیک‌های رایج – از جمله بسیاری که به عنوان ژنریک موجود است – باید کنار گذاشته شوند. این بدان معناست که برای از بین بردن عفونت بیماران نیاز به درمان طولانیتر و گرانتر است.

چه بیماریی‌هایی با آنتی‌بیوتیک قابل درمان نیستند؟

ویروس‌ها بیشتر عفونت‌های تنفسی فوقانی را ایجاد می‌کند که شامل سرماخوردگی، گلو درد، برونشیت و عفونت‌های سینوسی است. ویروس‌ها با انتی‌بیوتیک قابل درمان نیستند.

• سرماخوردگی و آنفولانزا به آنتی بیوتیک‌ها پاسخ نمی‌دهند.
• گلودرد به علت ویروس ایجاد می‌شود.

تقریبا تمام موارد سینوزیت حاد باکتریایی بدون انتی بیوتیک مصرف می‌شود.

• پیشنهاد می‌کنیم: درمان سیاتیک با طب سوزنی

چه زمانی به انتی بیوتیک نیاز داریم؟

تیم مراقبت‌های بهداشتی ممکن است آزمایشاتی مبنی بر اینکه اصلا به آنتی بیوتیک نیاز دارید یا خیر را انجام دهند. به عنوان مثال خون یا ادرار شما ممکن است از نظر باکتری بررسی شود.

در مدت زمانی که تحت درمان هستید همه چیز تغییر می‌کند. آزمایشات بیشتر و اطلاعات بیشتر ممکن است نشان دهد که آنتی‌بیوتیک دیگری لازم است یا این نوع دیگری از عفونت است. آزمایشات ممکن است نشان دهد که آنتی بیوتیک کار نمیکند یا ممکن است عفونت را نشان دهند که با آنتی بیوتیک قابل درمان است.

نتیجه گیری

مصرف آنتی‌بیوتیک برای اکثر عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی فایده چندانی ندارد و اگر هم داشته باشد اثر منفی دارد. پس قبل از مصرف انتی بیوتیک‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید تا از بیماری‌های دیگر ایمن بمانید.